Cấu Tạo Mái Ngói Chi Tiết & Nguyên Tắc Kết Cấu Mái Ngói

Bạn nghĩ mái ngói chỉ đơn giản là đặt những viên ngói lên một cái khung? Sai lầm trong tư duy này là nguyên nhân của 90% các sự cố về mái nhà, từ thấm dột cho đến các vấn đề nghiêm trọng hơn về kết cấu.

Hiểu đúng về cấu tạo mái ngói không chỉ giúp bạn lựa chọn vật liệu tốt, mà còn trang bị cho bạn kiến thức để giám sát quá trình thi công, đảm bảo mái nhà của mình là một kết cấu an toàn và bền vững thực sự. Bài viết này sẽ bóc tách chi tiết từng lớp, từng bộ phận của một hệ mái ngói đúng chuẩn kỹ thuật, giúp bạn nắm vững bản chất của một trong những bộ phận quan trọng nhất của ngôi nhà.

Nguyên tắc nền tảng: Mái ngói là một hệ thống kết cấu đồng bộ

Để hiểu đúng, chúng ta phải nhìn nhận rằng mái nhà không phải là một tập hợp các vật liệu rời rạc. Nó là một hệ thống hoàn chỉnh, được cấu thành từ hai phần chính không thể tách rời: Hệ kết cấu chịu lực và Hệ thống lợp bảo vệ. Sự bền vững của mái nhà phụ thuộc vào sự phối hợp hoàn hảo của cả hai hệ thống này.

Lớp 1: Hệ kết cấu chịu lực (Khung kèo) – “Bộ xương sống” của mái nhà

Đây là phần kết cấu quan trọng nhất, có nhiệm vụ gánh toàn bộ tải trọng của mái nhà và truyền lực một cách an toàn xuống hệ thống cột, dầm và móng của công trình.

Vì kèo (MPS-Truss) – Bộ phận chịu lực chính

Vì kèo là tổ hợp của các thanh thép hoặc gỗ được liên kết với nhau tạo thành một kết cấu hình tam giác có độ ổn định cao. Chức năng chính của vì kèo là vượt qua những nhịp lớn giữa các bức tường hoặc cột, tạo thành bộ khung sườn chính và đỡ toàn bộ hệ mái bên trên. Kết cấu tam giác giúp phân bổ lực một cách hiệu quả, đảm bảo sự vững chắc tuyệt đối.

Cầu phong (Rafter) – Thanh đỡ chính của mặt phẳng mái

Cầu phong là các thanh dầm đơn, được đặt xuôi theo chiều dốc của mái và gác lên hệ vì kèo. Chúng có nhiệm vụ tạo ra mặt phẳng dốc của mái và là bộ phận chịu lực trực tiếp cho toàn bộ lớp vật liệu lợp ở phía trên. Khoảng cách giữa các cầu phong được tính toán kỹ lưỡng để đảm bảo khả năng chịu lực.

Li tô/Mè (Batten) – Thanh đỡ trực tiếp cho ngói

Li tô hay mè là các thanh gỗ hoặc thép hộp có tiết diện nhỏ hơn, được đặt vuông góc với cầu phong và song song với nhau. Đây chính là bộ phận để gác và bắt vít cố định các viên ngói. Khoảng cách giữa các thanh li tô phải được chia một cách chính xác tuyệt đối theo kích thước của loại ngói sẽ sử dụng, bởi nó quyết định độ gối chồng và sự ăn khớp giữa các hàng ngói, đảm bảo khả năng chống dột.

Lớp 2: Hệ thống lợp & bảo vệ – “Lớp áo giáp” che chở cho ngôi nhà

Đây là phần hoàn thiện bề mặt của mái nhà, có chức năng chính là chống lại các tác động của môi trường như mưa, nắng, gió bão.

Màng chống thấm – Lớp bảo hiểm thầm lặng

Đây là một lớp màng chuyên dụng, thường làm từ bitum hoặc polymer, được trải trực tiếp lên bề mặt hệ cầu phong, nằm bên dưới lớp li tô. Nhiều người thường bỏ qua lớp vật liệu này, nhưng nó có vai trò như một tuyến phòng thủ thứ hai. Trong trường hợp ngói bị nứt vỡ hoặc mưa bão lớn tạt ngược vào khe ngói, lớp màng này sẽ ngăn chặn 100% lượng nước lọt xuống, bảo vệ kết cấu bên dưới.

Ngói lợp – Lớp hoàn thiện thẩm mỹ và chống mưa

Đây là lớp vật liệu chính mà chúng ta nhìn thấy, có tác dụng ngăn nước mưa chảy xuôi theo bề mặt, chống lại bức xạ nhiệt từ mặt trời và quan trọng nhất là tạo nên vẻ đẹp kiến trúc đặc trưng cho công trình.

Hệ phụ kiện đồng bộ (nóc, rìa, vít) – Hoàn thiện các điểm yếu

Một mái nhà không chỉ có ngói lợp. Nó cần có hệ thống phụ kiện đồng bộ đi kèm bao gồm ngói nóc, ngói rìa, ngói cuối mái, và vít bắn ngói chuyên dụng. Các phụ kiện này có nhiệm vụ bịt kín các vị trí giao nhau, các điểm kết thúc của mái, vốn là những nơi yếu nhất và dễ bị nước xâm nhập nhất.

Liên kết mái – Yếu tố sống còn đảm bảo an toàn

Một hệ thống được thiết kế tốt nhưng không được neo giữ một cách chắc chắn vào thân nhà cũng sẽ thất bại trước các điều kiện thời tiết khắc nghiệt.

Liên kết giữa hệ khung kèo và kết cấu chính (cột, dầm sàn)

Hệ vì kèo thép hoặc gỗ phải được liên kết một cách chặt chẽ vào hệ thống dầm bê tông hoặc đỉnh cột của ngôi nhà bằng các bản mã thép và bulong neo chuyên dụng. Chi tiết liên kết này có vai trò quyết định khả năng chống bão, chống lại lực bốc mái do gió giật gây ra, đảm bảo an toàn cho toàn bộ công trình.

Tầm quan trọng của việc thi công đúng kết cấu

Hiểu rõ cấu tạo mái ngói là một chuyện, nhưng việc hiện thực hóa nó thành một công trình bền vững đòi hỏi tay nghề và chuyên môn kỹ thuật cao.

Từ việc tính toán tiết diện thép cho hệ khung kèo để vừa đảm bảo chịu lực vừa tối ưu chi phí, việc chia khoảng cách li tô chính xác đến từng milimet, cho đến kỹ thuật lợp ngói và xử lý chống thấm, tất cả đều phải tuân thủ nghiêm ngặt các tiêu chuẩn kỹ thuật. Do đó, lựa chọn một dịch vụ thi công mái ngói chuyên nghiệp là yếu tố then chốt để đảm bảo kết cấu mái ngói của bạn thực sự an toàn, bền vững và thẩm mỹ.

Hiểu rõ cấu tạo và kết cấu mái ngói giúp bạn trở thành một chủ đầu tư thông thái, có khả năng đưa ra những quyết định đúng đắn và giám sát chất lượng công trình một cách hiệu quả. Một mái nhà bền vững không đến từ những vật liệu đắt tiền nhất, mà đến từ một hệ thống được thiết kế và thi công đúng kỹ thuật từ đầu.

Để đảm bảo mái nhà của bạn được tính toán và thi công một cách chuyên nghiệp, bảo vệ cho khoản đầu tư lớn nhất của mình, hãy tìm đến các đơn vị có chuyên môn sâu về kết cấu mái. Họ sẽ cung cấp cho bạn những giải pháp tối ưu và an toàn nhất.